Godfried Van de Vyvere
Joseph Roth: Radetzkymars
Nieuwe vertaling van Els Snick
oals het boek van Paul Van Nevel als vanzelfsprekend aansloot bij mijn muzikale passie, zo paste ‘Radetzkymars’ van Joseph Roth helemaal in mijn ander ‘belangstellingspunt’, Centraal- en Oost-Europa, hier meer bepaald de dubbelmonarchie Oostenrijk-Hongarije en de ondergang daarvan, op de drempel van W.O. I.
Ik kende het boek vaag, maar ik werd erg getriggerd door de publiciteit op de radio en in De Standaard voor deze nieuwe vertaling. Ik zou het mij zeker aanschaffen. Goed dat mijn huisgenoten goede voelsprieten hebben, want op vaderdag lag Radetzykmars netjes ingepakt te pronken op de feestelijke ontbijttafel. Dubbel champagne dus.
Wat een genot om te lezen, dit boek. Dit is de mooiste literatuur die ik ooit las. De beschrijvingen van Roth, van om het even wat of wie, zijn onvoorstelbaar mooi en onmetelijk suggestief. Je ziet, hoort, voelt, ruikt alles wat hij beschrijft, alsof je er helemaal zelf bij bent. Het feit dat ik de streek waarin het zich afspeelt, en de geschiedenis een beetje ken, helpt natuurlijk ook wel wat om me helemaal te verplaatsen in het verhaal, zeker in de visuele (en de auditieve) context.
Wie tijd en zin heeft, en vooral oog, oor en neus voor echte taalkunst, kan ik dit boek van harte aanbevelen. De vertaling door prof. Els Snick verdient alle lof. Ik ben er helemaal van in de ban.
Samenvatting
In Radetzkymars (1932) vertelt Roth de laatste jaren van de Habsburgse monarchie aan de hand van het verhaal van de familie Trotta. Het hoofdpersonage is Carl Joseph Trotta, de kleinzoon van een luitenant die tijdens de slag bij Solferino het leven van de keizer heeft gered en daar met geld en een adellijke titel voor beloond is. Het beeld van de dode grootvader, de held van Solferino, hangt als een schaduw over zijn bestaan als officier in de Donaumonarchie. Met een subliem gevoel voor ironie ontmaskert Roth de schijnwereld van het garnizoensleven en legt hij de barsten en scheuren van de veelvolkerenstaat van keizer Franz Joseph bloot. ‘Toen wisten ze nog niet dat zij allemaal, zonder uitzondering, een paar jaar later de dood zouden tegenkomen. Niemand van hen had zo’n goed gehoor dat hij het grote raderwerk van de verborgen reuzenmolens van de grote oorlog al kon horen malen.’ In Duitsland behoort Radetzkymars tot de literaire canon. Voor vele lezers is het melancholische verlangen naar een ‘wereld van gisteren’, die overzichtelijk is en houvast biedt, herkenbaar.
Els Snick promoveerde in 2013 op het werk van Roth. Ze is de oprichter en voorzitter van het Joseph Roth Genootschap en vertaalde van hem verschillende bundels journalistiek werk en zijn briefwisseling met Stefan Zweig.
Deze nieuwe uitgave wordt opgefleurd met tekeningen van Jan Vanriet.
